Tendinitis je upala tetive, a udruženje s upalom ovojnice koja se nalazi oko tetive nazivamo tenosinovitis. Tetiva je čvrsto, vezivno tkivo koje mišić vezuje na kost. Neke tetive su okružene i omotane tetivnom ovojnicom koja osigurava bolje klizenje prilikom pokreta.

Tetive u šaci su posebno podložne upalama, a upaljena tetiva je bolna prilikom pokreta ili na dodir. Tetivna ovojnica može biti otečena što se očito vidi pri opservaciji  ručnog zgloba i podlaktice. Tetivna ovojnica može ostati i suha i zbog toga dolazi do povećanog trenja između tetiva i tada se može čuti zvuk poput grebanja iznad zgloba u pokretu (stetoskopom).

Ovojnice tetiva mogu biti zahvaćene pri bolestima zglobova kao što su reumatoidni artritis, giht, Reiterov sindrom, sistemska sklerodermija, neke bakterije i sl.

Upale tetiva u području ručnog zgloba su najčešće De Quervainova bolest (engl. De Quervain's disease) i Ukriženi sindrom (engl. Intersection syndrome).

De Quervainova bolest (engl. De Quervain's disease)

De Quervainova bolest je stanje u kojem se javlja bol prilikom odmicanja palca od dlana i u stranu (kao kod autostopiranja), a nastaje kao posljedica iritacija tetiva i tetivnih ovojnica mišića.

Bolest je dobila ime po švicarskom kirurgu Fritzu de Quervainu koji je prvi opisao simptome te bolesti. Javlja se kao profesionalna bolest kod fizičkih radnika, bubnjara i pijanista, igrača golfa, tenisača i squasha,  bacača diska i koplja. Javlja se češće kod žena vjerojatno zbog veće mogućnosti opsega pokreta šakom u stranu.

Uzroci

Bol se javlja zbog iritacije tetiva i tetivnih ovojnica dugog mišića odmicača palca (m. abductor pollicis longus) i kratkog mišića ispružača palca (m. extensor pollicis brevis) u području ručnog zgloba ispod baze palca.

Radi se o sindromu prenaprezanja jer nastaje uslijed mnogobrojnih ponavljanja istog pokreta ručnog zgloba i šake prilikom kojih nastaju mikrotraume zbog kojeg izostaje fluidno klizenje tetiva i dolazi do iritacije te zadebljanja tetiva i njihovih ovojnica. Najčešće dolazi do boli pri pokretu ulnarne devijacije (pomicanja šake u stranu prema malom prstu) uz naglašeno korištenje palca.

Simptomi

• Bol je najčešći simptom i to u području baze palca prikazanom na sljedećoj fotografiji

• Može se javiti i oticanje i upala u području baze palca.
• Bol se pojačava pri pomicanju šake u stranu malog prsta i pri stiskanju šake
• Uznapredovalo i neliječeno stanje može onemogućiti korištenje šakom

Dijagnoza

Za dijagnosticiranje se primjenjuje „Filkenstein test“. Možete ga izvesti i sami. Palac se uloži u dlan i zatvori prstima. Savijte šaku u ručnom zglobu u stranu malog prsta.

Možete i pokušati s pružanjem otpora u abdukciji palca kao na sljedećoj fotografiji.

Ako je De Quervainov sindrom pozitivan osjetit ćete jaku bol u području ručnog zgloba iznad bazne kosti palca, odnosno stiloidnog nastavka palčane kosti. Nakon pozitivnog znaka napravit će se i rendgenske snimke da se odbaci sumnja na degenerativne promjene u zglobu palca šake, kojih kod De Quervainove bolesti nema.

Liječenje

Najprije treba riješiti problem otekline, tako da se preporuča upotreba leda i hladnih obloga. Nakon toga je potrebno odmoriti i maksimalno reducirati pokrete u području ručnog zgloba i zgloba palca. Preporuča se nošenje udlage, kojom se imobilizira ručni zglob i palac. Nakon toga uglavnom se stanje može riješiti neoperativnim načinom, odnosno vježbama jačanja i fleksibilnosti ručnog zgloba, šake i zgloba palca.

Operacija se primjenjuje u malom postotku slučajeva. Kod kroničnih slučajeva pristupa se kirurškom liječenju u kojem se presijecaju krovovi kanala te odstranjuju promijenjeni dijelovi tetivnih ovojnica.

Povratak radnim i sportskim aktivnostima je vrlo individualan. Važno je rehabilitaciju izvršiti do kraja, jer u suprotnom može doći do povratka simptoma i pogoršanje bolesti. Tijekom povratka radnim i sportskim aktivnostima u početku i pri većim opterećenjima preporuča se nošenje steznika.

Ukriženi sindrom (engl. intersection syndrome)

Ukriženi sindrom je bolno stanje na stražnjoj strani podlaktice oko 7 centimetara iznad zgloba palca prikazanom na sljedećoj fotografiji.

Uzroci

Ukriženi sindrom je sindrom prenaprezanje do kojeg dolazi zbog prekomjernog savijanja i pružanja šake kroz duže vrijeme.

Uzrok boli je upala tetiva i sinovijalnih tetivnih ovojnica (tenosinovitisom) mišića ispružača ručnog zgloba odnosno šake. Na mjestu boli dva mišića koji kontroliraju pokrete  palca (kratki mišić koji pruža palac i mišić koji odmiče palac u stranu – m. extensor pollicis brevis i m. abductor pollicis longus) prelaze preko tetiva druga dva mišića koji su odgovorni za ispružanje šake i prstiju (m. extensor carpi radialis brevis i m. extensor carpi radialis longus). Ovi mišići su zaduženi za ekstenziju šake u ručnom zglobu.

Prva dva spomenuta mišića (m. extensor pollicis brevis i m. abductor pollicis longus) počinju od podlaktice, križaju se sa druga dva mišića zapešća i imaju hvatište na stražnjoj strani palca. Druga dva počinju također sa podlaktice i završavaju na zapešću.

Simptomi

• Osnovni pokazatelj je bol koja se javlja iznad ručnog zgloba na stražnjoj strani podlaktice na strani palca kao što je prikazano na pretposljednjoj fotografiji
• Bol se pojačava pri savijanju šake prema palcu.
• Bol se može širiti prema palcu ili uz rub podlaktice na strani palca.
• Pojačano trenje između tetiva uzrokuje bol, oteklinu i crvenilo u području boli.
• Moguća je pojava krepitacija (škripanja) pri pokretima šake.
• Bol se može širiti prema palcu ili uz rub podlaktice na strani palca.

Dijagnoza

Dijagnosticira se putem simptoma. Ne postoje posebni testovi koji bi točno pokazali da se radi o ukriženom sindrome. Najveći problem u dijagnosticiranju je razlikovanje ukriženog sindroma i de Quervainove bolesti.

Oba sindroma uključuju upalno stanje tetiva u području podlaktice i ručnog zgloba. Međutim, bol je locirana na različitim mjestima, kod ukriženog sindroma javlja se oko 7 centimetara iznad ručnog zgloba dok se kod De Quervainovog sindroma javlja bliže zglobu palca uz rub podlaktice.

Liječenje

U prvom redu potrebno je prestati s aktivnostima i pokretima koji uzrokuju bol, uzimajte češće pauze usred ponavljanja istog pokreta iz ručnog zgloba i zgloba palca. Držite ruku u neutralnoj poziciji, što znači bez savijanja u ručnom zglobu.

U početnoj fazi mogu se koristiti različite ortoze koje fiksiraju ručni zglob i zglob palca. Tretman ledom je dobro primjenjivati s ciljem smanjena upale i otekline. Nakon mirovanja pristupa se kineziterapijskim vježbama istezanja i jačanja mišića oko ručnog zgloba.

Operacija je nužna u vrlo malom postotku slučajeva. Kod operacije se napravi mali rez iznad križanja tetiva i uklanja se upaljeni dio sinovijalne tetive i ovojnice od tetive.

Kineziterapija za ukriženi i De Quervainov sindrom

Vježbe istezanja

Fleksija u ručnom zglobu

Ovim istezanjem istegnut ćete mišiće podlaktice, koji su skraćeni kod oba sindroma. Zadržite svaki položaj po 15 sekundi i ponovite 2 puta.

Istezanje stražnje strane podlaktice u uporu

Ovu vježbu izvodite samo ako ne izaziva bol. Morate osjetiti istezanje na stražnjoj strani podlaktice. Radi se o dinamičkom istezanju, pa pokret ponovite 7-10 puta jednom i 7-10 puta u drugom smjeru.

Istezanje prednje strane podlaktice u uporu

Ovu vježbu izvodite samo ako ne izaziva bol. Morate osjetiti istezanje u području prednje strane podlaktice. Pokret ponovite 7-10 puta u jednom i 7-10 puta u drugom smjeru.

Vježbe jačanja

Stiskanje mekane loptice

Pritisnite lopticu 15 puta, te ponovite vježbu 2 puta.

Stiskanje teniske loptice

Pritiskom teniske loptice morat ćete jače kontrahirati mišiće podlaktice i šake.

Vježbe s utegom za podlakticu

Kod izvođenja ovih vježbi krenite s težinom od 0,5 kg. Izvedite 12-15 ponavljanja svakog pokreta i napravite 2 serije.

Vježbe, broj ponavljanja i broj serija su okvirne. Ako neka vježba izaziva bol ili nelagodu, obratite se stručnoj osobi.

Objavljeno 26.11.2016.